Nadi στα σανσκριτικά σημαίνει “αγωγός” ή “φλέβα”. Προέρχεται από τη ρίζα nad που σημαίνει ροή, κίνηση. Τα nadis είναι σε συνεχή κίνηση και διατρέχουν όλο το σώμα, τροφοδοτώντας με ενέργεια κάθε κύτταρο στο πέρασμά τους. Τα Nadis είναι σαν ένα δίκτυο αγωγών που μεταφέρουν ζωτική ενέργεια (prana ή chi) μέσα στο ανθρώπινο ενεργειακό σύστημα. Όταν το σύστημα αυτό κυλάει ελεύθερα έχουμε υγεία και ζωτικότητα. Η παρεμπόδιση της ροής ενέργειας διαμέσου αυτών των καναλιών οδηγεί στην ασθένεια. Η υγεία επιτυγχάνεται και συντηρείται με τον καθαρισμό αυτών των τριών nadis.  Σε αυτό βοηθά τόσο η γιογκική σωματική πρακτική (asanas) όσο και κάποιες αναπνευστικές τεχνικές (pranayama).

Στο φυσικό μας σώμα, τα κανάλια ανταποκρίνονται στα δίκτυα αγωγών που είναι υπεύθυνα για την κυκλοφορία του αέρα, του νερού, της τροφής, του αίματος κι άλλων υγρών προς τα ζωτικά μας συστήματα. Μοιάζουν με τις φλέβες, τις αρτηρίες, τα τριχοειδή αγγεία, τα νεύρα κ.α. Τα nadis ενώνονται σε 14 κύριους αγωγούς που αντιστοιχούν στα πρωτεύοντα και δευτερεύοντα τσάκρα. Το ανθρώπινο σώμα περιέχει 72.000 nadis. Τα πιο σημαντικά nadis είναι τo sushumna, το ida και το pigala.

Τα τρία αυτά κανάλια σχετίζονται με το αυτόνομο νευρικό σύστημα που είναι μέρος του κεντρικού νευρικού μας συστήματος. Το ΑΝΣ αποτελείται από το συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα κι ελέγχει τις ακούσιες δραστηριότητες του σώματος. Ρυθμίζει λειτουργίες του σώματος όπως ο καρδιακός ρυθμός και η πίεση του αίματος. Το αριστερό κανάλι ενέργειας (ida) σχετίζεται με το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα, ενώ το δεξί κανάλι (pingala) σχετίζεται με το συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Επίσης, τα αντίστοιχα εσωτερικά όργανα που εδράζουν στην περιοχή κάθε chakra, συνδέονται ενεργητικά μέσω του  συστήματος αυτού των ενεργειακών καναλιών. Ida & Pingala περιστρέφονται γύρω από το κεντρικό κανάλι Sushumna, όπως η διπλή έλικα του DNA και διασταυρώνονται σε κάθε τσάκρα, για να ενωθούν τελικά και τα τρία στο chakra του τρίτου ματιού.

Sushumna Nadi – Κεντρικό κανάλι ενέργειας: Αναφέρεται και ως ο μεγάλος ποταμός του σώματος. Είναι ο κεντρικός δίαυλος ενέργειας του ανθρώπινου σώματος. Διατρέχει τα επτά ενεργειακά κέντρα (chakra) καταμήκος της σπονδυλικής στήλης (και καταμήκος του νωτιαίου μυελού), από τη βάση της (ριζικό chakra) μέχρι την κορυφή του κεφαλιού (chakra του στέμματος). Διαμέσου αυτού του καναλιού, μεταφέρεται και η πρωταρχική εξελικτική δύναμη, που είναι γνωστή ως ενέργεια κουνταλίνι, η οποία εδράζει σε λανθάνουσα κατάσταση στη βάση μας, στο πρώτο ενεργειακό μας κέντρο, το ριζικό chakra και όταν αφυπνιστεί ανέρχεται μέχρι το chakra του στέμματος, όπου και είναι η πραγματική της έδρα.

Το sushumna nadi είναι ως επί το πλείστον ανενεργό, εκτός από την ανατολή και τη δύση του ηλίου που ενεργοποιείται αυτόματα. Μπορεί όμως να ενεργοποιηθεί και μέσω γιογκικών πρακτικών. Είναι το κανάλι της πνευματικής εξέλιξης και της πορείας μας προς τη φώτιση. Η ενεργοποίησή του μας δίνει τη δυνατότητα να βιώσουμε το εδώ και το τώρα, μέσω της αφύπνισης της ενέργειας κουνταλίνι. Το χρώμα του καναλιού αυτού είναι το χρυσό.

Κατά μήκος αυτού του καναλιού, αριστερά και δεξιά, τρέχουν τα άλλα δύο ενεργειακά κανάλια, το ida και το pingala, που κινούνται με σπειροειδή κίνηση γύρω από το sushumna. Στο chakra του τρίτου ματιού,όπου και συναντώνται όλα μαζί, το sushumna συγκεντρώνει την ενέργεια των ida και pingala για να συνεχίσει μέχρι το chakra του στέμματος. To κηρύκειο του Ερμή και μετέπειτα σύμβολο της σύγχρονης ιατρικής, θυμίζει πολύ την κίνηση αυτών των ενεργειακών καναλιών.

Ida Nadi – Το αριστερό κανάλι ενέργειας: Το αριστερό κανάλι ενέργειας ξεκινά από το πρώτο ενεργειακό κέντρο (ριζικό chakra), διασχίζει την αριστερή πλευρά της σπονδυλικής στήλης και του sushumna nadi, διαπερνά το αριστερό ρουθούνι και καταλήγει στο δεξί ημισφαίριο του εγκεφάλου. Αντιστοιχεί στο παρασυμπαθητικό μας σύστημα, το οποίο σε αντιδιαστολή με το συμπαθητικό, μειώνει τους ρυθμούς της καρδιάς, συστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία και χαλαρώνει την αναπνοή ώστε να έρθουμε σε μια κατάσταση ηρεμίας και χαλάρωσης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα και την εστίαση της προσοχής μας εσωτερικά.

Σχετίζεται με τη δόνηση της σελήνης και αντιπροσωπεύει τη συναισθηματική και δημιουργική – καλλιτεχνική μας πλευρά και τη θηλυκή μας ενέργεια [yin]. Η θερμοκρασία του είναι δροσερή και ελέγχει όλες τις διανοητικές διαδικασίες και τις πιο θηλυκές πτυχές της προσωπικότητάς μας. Από το αριστερό κανάλι, γεννιούνται οι επιθυμίες μας, τα συναισθήματά μας και η διαίσθησή μας. H ida πλευρά μας είναι γεμάτη δυνατότητες, που όμως αν δεν αναπτύξουμε παράλληλα και τις pingala ποιότητες ενέργειας, μας λείπει το κίνητρο και η αποφασιστικότητα για να τις αναπτύξουμε. Αποτελεί την πιο εσωστρεφή πλευρά μας και σχετίζεται με το παρελθόν και τις αναμνήσεις μας. Το χρώμα του είναι άσπρο ή πολυ ανοιχτό μπλε και η θερμοκρασία του δροσερή.

Όταν το αριστερό κανάλι δε λειτουργεί σωστά, η θερμοκρασία του από δροσερή γίνεται παγωμένη. Γινόμαστε πολύ συναισθηματικοί, κλαίμε εύκολα ή μπορεί να γκρινιάζουμε συνεχώς και παίρνουμε το ρόλο του θύματος. Είμαστε προσκολλημένοι σε εμπειρίες και αναμνήσεις του παρελθόντος και γινόμαστε απαισιόδοξοι ή και καταθλιπτικοί. Γινόμαστε αδρανείς και ληθαργικοί χωρίς κανένα κίνητρο και όρεξη για δράση. Όλες αυτές οι ποιότητες μεταφέρονται τόσο σε ψυχολογικό όσο και σε πνευματικό αλλά και σωματικό επίπεδο. Το χρώμα του είναι λευκό.

Pingala Nadi – Το δεξί κανάλι ενέργειας: Ξεκινά από το πρώτο ενεργειακό μας κέντρο, διασχίζει τη δεξιά πλευρά της σπονδυλικής στήλης, διαπερνά το δεξί ρουθούνι και καταλήγει στο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου. Είναι το κανάλι του ήλιου και της ενέργειας yang, εκφράζοντας την αρσενική πλευρά της προσωπικότητάς μας. Η θερμοκρασία του δεξιού καναλιού είναι ζεστή και το χρώμα του είναι κόκκινο.

Το Pingala αντιστοιχεί στο συμπαθητικό νευρικό μας σύστημα, που είναι υπεύθυνο για τη διέγερση και την επιτάχυνση των δραστηριοτήτων σε σχέση με το εξωτερικό περιβάλλον και την επιβράδυνση των οργάνων που τείνουν να χρησιμοποιούν πολλή ενέργεια εσωτερικά. Ελέγχει όλες τις ζωτικές σωματικές διαδικασίες. Επιταχύνει τους ρυθμούς της καρδιάς, διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία, επιταχύνει το ρυθμό της αναπνοής και οξύνει τις αισθήσεις.

Είναι το κανάλι της δράσης και της ζωτικότητας. Μας τροφοδοτεί με την κατάλληλη ενέργεια που θα μας κάνει δραστήριους (σωματικά και πνευματικά), δυναμικούς και αποτελεσματικούς, που θα ενεργοποιήσει τη λογική μας, την ικανότητά μας να προγραμματίζουμε και να οργανώνουμε και μας δίνει την όρεξη και πάθος να προχωράμε μπροστά και να ατενίζουμε το μέλλον. Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν κυρίως αυτή την πλευρά, έλκονται από την εξουσία και στοχεύουν προς ηγετικές θέσεις. Θέλουν να έχουν συνεχώς τον έλεγχο σε όλα ενώ προγραμματίζουν και οργανώνουν διαρκώς.

Όταν δε λειτουργεί σωστά, η θερμοκρασία του γίνεται καυτή και βρισκόμαστε σε μια διαρκή ένταση. Σκεφτόμαστε ακατάπαυστα και γινόμαστε υπερδραστήριοι. Προσπαθούμε μανιωδώς να έχουμε τον έλεγχο και να προγραμματίζουμε κάθε λεπτομέρεια και προσπαθούμε να επιβληθούμε στους άλλους ανθρώπους. Γινόμαστε ισχυρογνώμονες και η υπέρμετρα φιλόδοξοι ενώ μπορεί να εκδηλώνουμε θυμό ή επιθετικότητα.

Στην καθημερινότητά μας συνήθως κυριαρχεί το ένα από τα δύο ενεργειακά κανάλια (ida, pingala), αλλά το ποιο υπερισχύει αλλάζει κατά τη διάρκεια της ημέρας. Παρ’ όλ’ αυτά, κάποιο από τα δύο κυριαρχεί σε μεγαλύτερο βαθμό και για περισσότερο χρόνο, καθορίζοντας τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς μας, τον τρόπο σκέψης και δράσης μας. Ας μην ξεχνάμε πως και οι δύο ποιότητες είναι απαραίτητες για την υγεία και την ισορροπία μας. Τόσο η θηλυκή όσο και η αρσενική πλευρά μας. Τόσο το αριστερό όσο και το δεξί ενεργειακό κανάλι. Τόσο το yin όσο και το yang. Είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Του εαυτού μας!

Ένας τρόπος για να καταλάβουμε ποιο από τα δύο κανάλια κυριαρχεί μια δεδομένη στιγμή είναι τα ρουθούνια μας. Όπως προαναφέραμε το αριστερό κανάλι ενέργειας αντιστοιχεί στο αριστερό μας ρουθούνι και το Pingala στο δεξί. Αν παρατηρήσετε την αναπνοή σας κατά τη διάρκεια της ημέρας θα δείτε πως αρκετές φορές το ένα από τα δύο ρουθούνια είναι βουλωμένο ή όχι απολύτως ελεύθερο ενώ το άλλο είναι απολύτως ανοιχτό και ο αέρας μπαινοβγαίνει ελεύθερα. Όταν είναι ανοιχτό το αριστερό ρουθούνι τότε το κυρίαρχο κανάλι είναι το ida ενώ όταν είναι ελεύθερο το δεξί κυρίαρχο είναι το pingala. Όταν είναι ανοιχτό το pingala σημαίνει πως έχετε αρκετή ενέργεια και μπορείτε να την εκμεταλλευτείτε για σωματική εργασία ή άσκηση, χωνεύετε καλύτερα και μπορείτε να φέρετε καλύτερα εις πέρας τις υποχρεώσεις σας. Όταν είναι ανοιχτό το ida τότε ευνοείται καλύτερα μια πιο πνευματική εργασία καθώς μπορούμε να είμαστε και πιο συγκεντρωμένοι.

Έχει παρατηρηθεί πως σε ένα υγιή και ισορροπημένο άνθρωπο, η ροή ανάμεσα στα δύο ρουθούνια αλλάζει κάθε μιάμιση περίπου ώρα. Εάν η αλλαγή αυτή συμβαίνει σε μεγαλύτερο χρόνο από αυτό και το ένα ρουθούνι παραμένει για πολλές ώρες κλειστό, αυτό σημαίνει ανισορροπία ή ασθένεια. Εάν παρατηρούμε την αναπνοή μας κατ’ αυτό τον τρόπο μπορούμε να επιλέξουμε και πότε θα προβούμε σε κάποιες δραστηριότητες που ταιριάζουν περισσότερο στο ενεργειακό κανάλι που κυριαρχεί κάθε φορά. Μπορείτε για παράδειγμα να επιλέξετε να τρώτε όταν είναι πλήρως ανοιχτό το δεξί ρουθούνι γιατί τότε θα μπορείτε να χωνέψετε και καλύτερα. Παρ’ όλ’ αυτά μπορούμε και εμείς οι ίδιοι με κάποιες τεχνικές (όπως η nadi shodhana pranayama – εναλλασσόμενη αναπνοή) να αλλάξουμε τη ροή των καναλιών για να επιφέρουμε την ποιότητα που θέλουμε και να εξισορροπήσουμε τα δύο ενεργειακά κανάλια.

Η εξισορρόπηση των δύο αυτών καναλιών φέρνει και την αντίστοιχη εσωτερική ισορροπία, επιτρέποντάς μας να πάρουμε τα θετικά και από τα δύο. Να είμαστε για παράδειγμα δραστήριοι χωρίς όμως ένταση και νευρικότητα. Τέλος η δραστηριοποίηση του sushumna nadi (κεντρικού καναλιού) ευνοεί και θωρακίζει περισσότερο την υγεία μας ενώ μας οδηγεί σε ανώτερα επίπεδα πνευματικότητας και συνείδησης. Όταν και τα δύο ρουθούνια είναι τελείως ανοιχτά και ο αέρας ρέει εξίσου και από τα δύο τότε το κεντρικό κανάλι είναι ανοιχτό.